Cymdeithas Hanes Mechell

Hafan


Addysg


Cegin Filwr


Anglesey Trading Company


Cyfweliadau


Brynddu a’r Dyddiaduron  


Yr Eglwys


John Elias


Ffair Mechell


Maes Mawr


Coeden


Melinau


Yr Oriel


Syr Owen Thomas


Y Feddanen

a’r Wygyr


William Jones,

Mathemategydd


Fortunatus Wright,

Herwlongwr


Jos Y  Crown


Cofeb Llanfechell


 Capeli Llanfechell


Ol cnydau yng Ngharrog

Yr Hen Lan

Enwau Lleoedd

Robert Williams, Blaenor

Swyddfa’r Post

Gweirydd ap Rhys

Demograffeg Llanfechell 1851 a 1901

Mynwent Llanfechell

William Bulkeley a thlodion Llanfechell






Ecoleg yr Afonydd

Dyfrgwn

Ystlymod

Llygod dŵr

yn ôl i dudalen yr ‘Afonydd’


Arolwg Dyfrgwn

Ym Mawrth  2007 gwnaethpwyd arolwg gan Gareth a Rebecca Pritchard ar ran Menter Môn a Phrosiect Dyfrgwn Ynys Môn

Edrychwyd am faw cŵn dwr ym mhob man tebygol (megis creigiau amlwg) ar hyd terfynau'r afonydd, ac arwyddion o weithgarwch megis olion traed a gwaliau (potensial).



Beth y darganfuwyd-

Afon Wygyr:

•         Nifer Y safleoedd baw cŵn dŵr a ddarganfuwyd:   22

•          Nifer o faw cŵn dŵr a ddarganfuwyd:  48

“Mae'n weddol debygol fod  presenoldeb dyn ac efallai cŵn yn cyfyngu'r  nifer o arwyddion a adewir gan y dyfrgwn yn y rhannau isel o'r afon ble mae'n llifo i'r môr , ond does dim amheuaeth fod y dyfrgwn yn defnyddio hŷd yr afon i gyd fel llwybr i gyrraedd y môr ar gyfer ymborthi... gwelwyd olion traed ar hyd y rhan yma.”


Beth y darganfuwyd -

Afon Meddanen:

•         Nifer o safleoedd baw cŵn dŵr a ddarganfuwyd:  16

•          Nifer o faw cŵn dŵr a ddarganfuwyd:         29            

“Mae'r cynefin ar hyd y rhan yma yn ardderchog ar gyfer dyfrgwn: mae'n goediog ar hyd y rhan helaeth o'r afon ac yn lle distaw. Mae'n debygol iawn fod y dyfrgwn yn defnyddio'r ardal yma i lechu ac ,efallai, fel gwal."


Canlyniad-

Mae dyfrgwn yn bresennol ar hyd yr Afon Wygyr a'r Afon Meddanen.”

“Mae'n debyg fod y dyfrgwn yn bwydo ar rywogaeth o bysgod afon a hefyd yn ymborthi yn y môr ar hyd y glannau yng Nghemaes"



yn ôl i frig y dudalen


*******************************************************


Arolwg Ystlymod



·         Gwnaethpwyd arolwg yn 2008 gan aelodau o Grŵp Ystlumod Gwynedd oedd o fewn y coetiroedd sy'n terfynu’r           afonydd  

•         Adnabuwyd 7 rhywogaeth o ystlumod

•         Defnyddiai'r ystlumod gyrion y coetiroedd a rhodfa'r afon fel llwybr hedfan i ymborthi a theithio o le i le   

•         Mae 17 rhywogaeth o ystlumod ym Mhrydain

•         Gwarchodir ystlumod trwy gyfraith oherwydd bod y niferoedd wedi gostwng yn echrydus yn y blynyddoedd           diweddar

•         Dim ond 10 allan o 17 o'r rhywogaeth a welir ym Môn.

A dyma nhw-



Pipistrelle Cyffredin

(Pipistrellus pipistrellus)  

Pipistrelle Soprano

  (Pipistrellus pygmaeus)

Ystlym frown clustiog   

(Plecotus au ritus)

Ystlym Barfog

(Myotis mystacinus)

Ystlym Brandt

(Myotis brandt)

Ystlym Noctule

(Nyctalus noctula)

Ystlym Daubenton  

(Myotis daubentonii)


yn ôl i frig y dudalen

*******************************************************


Arolwg LLygod Dŵr



Y Llygoden ddŵr

•Gwelir y Llygoden Ddŵr ger ddyfrffyrdd ac ochrau  afonydd.

•Mae'r niferoedd wedi disgyn yn sylweddol yn y  blynyddoedd  diwethaf oherwydd : -

–Colli cynefinoedd (Ffermio, Adeiladu ayyb)

–Llygredd

–Gwenwynu

–Ysglyfaethu (yn enwedig y minc Americanaidd)



Prosiect Llygod Dŵr Môn

Mae Môn yn cael ei chydnabod fel ardal cadwraeth bwysig y llygoden ddŵr trwy Brydain gyfan.  

Sefydlwyd y Prosiect Llygod Dŵr yn 2001

Mae Llygod Dŵr wedi'u cynnwys yng Nghynllun Gweithredu Bioamrywiaeth Ynys Môn.


Geudy y llygoden ddŵr

Gwâl y llygoden ddŵr


Man bwyta y llygoden ddŵr yn dangos gwair wedi'i falu


Ôl traed y llygoden ddŵr

Canlyniad yr arolwg

•Darganfuwyd llygod dŵr ar hyd y Wygyr ym mha le bynnag yr oedd cynefin addas.

*******************************************************

yn ôl i frig y dudalen